เรื่องควรรู้ของว่าที่คุณแม่: ภาวะแท้งคุกคามคืออะไร ?

ภาวะแท้งคุกคามคืออะไร ?

ภาวะแท้งคุกคาม หลาย ๆ คนพอได้ยินชื่อนี้แล้วก็อาจจะเข้าใจผิดคิดว่ามันคือการแท้ง 

ซึ่งจริง ๆ แล้วภาวะแท้งคุกคาม หรือที่เรียกว่า “ภาวะใกล้แท้ง” เป็นภาวะที่เกิดขึ้นในระหว่างการตั้งครรภ์ ซึ่งอาการแท้งคุกคามอาจบ่งชี้ให้รู้ว่าคุณแม่อาจเกิดการแท้งบุตรได้ แต่ทารกในครรภ์ยังมีชีวิตอยู่ โดยภาวะนี้มักเกิดขึ้นในช่วงไตรมาสแรกของการตั้งครรภ์ (20 สัปดาห์แรก) โดยที่คุณแม่ตั้งครรภ์จะมีเลือดออกมาไม่มากทางช่องคลอดแบบกะปริดกะปรอยโดยที่ปากมดลูกยังปิดอยู่ และอาจมีอาการปวดท้องน้อยร่วมด้วยหรือไม่มีก็ได้ จึงอาจทำให้คุณแม่สับสนได้ว่าเป็นประจำเดือน 

ภาวะแท้งคุกคามเป็นสัญญาณเตือนว่าการตั้งครรภ์อาจมีความเสี่ยง แต่ไม่ได้หมายความว่าจะเกิดการแท้งเสมอไป หลายกรณีสามารถรักษาและตั้งครรภ์ต่อไปได้จนครบกำหนดคลอด อย่างไรก็ตาม การดูแลรักษาอย่างทันท่วงทีและการปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด มีความสำคัญอย่างยิ่งในการรักษาการตั้งครรภ์ให้ดำเนินต่อไปได้อย่างปลอดภัย

 

อาการของภาวะแท้งคุกคาม

อาการแท้งคุกคามอาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล แต่อาการที่พบได้บ่อยมีดังนี้

• มีเลือดออกกะปริดกะปรอยทางช่องคลอด 

อาการแท้งคุกคาม อาจมีเลือดสีน้ำตาล หรือสีแดงสดออกกะปริดกะปรอยทางช่องคลอด ถือเป็นอาการที่พบได้บ่อยที่สุด ซึ่งปริมาณอาจน้อยจนเห็นเป็นเพียงรอยเปื้อนบนกางเกงชั้นใน หรืออาจมากพอที่จะต้องใช้ผ้าอนามัย

• อาการปวดท้องน้อยคล้ายประจำเดือน

อาจมีอาการปวดท้องน้อยคล้ายกับประจำเดือน ในลักษณะปวดบีบ ๆ หรือบิด ๆ ส่วนมากแล้วอาการปวดอาจรุนแรงน้อยกว่าอาการปวดประจำเดือนปกติ ร่วมกับการมีเลือดออกหรือไม่มีก็ได้ แต่บางรายอาจมีอาการปวดรุนแรงได้ 

• ตกขาวมีสีน้ำตาลจากการมีเลือดปน

ในบางครั้งอาจพบตกขาวที่มีสีน้ำตาลอ่อน หรือสีชมพู ซึ่งเกิดจากการมีเลือดปนอยู่ในตกขาว

• อาการคลื่นไส้ อาเจียน หรือเวียนศีรษะ

แม้จะพบได้น้อยกว่าอาการอื่น แต่บางรายอาจมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน หรือเวียนศีรษะร่วมด้วย โดยเฉพาะในกรณีที่มีการเสียเลือดมาก

อาการเหล่านี้ อาจมีความใกล้เคียงกับอาการของคนตั้งครรภ์ทั่วไป ตัวอย่างเช่น คุณแม่ที่ตั้งครรภ์อ่อน ๆ ส่วนมากจะมีความรู้สึกปวดหน่วง ๆ ในท้องน้อยได้ ซึ่งถือเป็นเรื่องปกติที่เกิดจากเลือดที่มาเลี้ยงบริเวณอุ้งเชิงกรานมาก แต่จะต้องไม่มีเลือดออกจากช่องคลอดตลอดการตั้งครรภ์ ดังนั้นหากคุณแม่มีอาการปวดท้องหรือปวดท้องน้อยมากผิดปกติ ซึ่งปวดในลักษณะบีบหรือบิดเป็นพัก ๆ หรือมีเลือดออกทางช่องคลอดก็ควรรีบไปพบแพทย์ทันที

 

สาเหตุของภาวะแท้งคุกคาม

ภาวะแท้งคุกคามเกิดจากหลากหลายสาเหตุ ซึ่งบางครั้งอาจไม่สามารถระบุสาเหตุที่แน่ชัดได้ อย่างไรก็ตาม สาเหตุที่พบได้บ่อยมีดังนี้

• ความผิดปกติของโครโมโซม เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด โดยเฉพาะในช่วงไตรมาสแรกของการตั้งครรภ์ ความผิดปกตินี้อาจเกิดขึ้นโดยบังเอิญในขณะที่ไข่และอสุจิผสมกัน ทำให้เกิดการพัฒนาของตัวอ่อนที่ไม่สมบูรณ์

• ฮอร์โมนไม่สมดุล โดยเฉพาะฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน ซึ่งมีความสำคัญในการรักษาการตั้งครรภ์ในช่วงแรก หากระดับฮอร์โมนนี้ต่ำเกินไป อาจทำให้เกิดภาวะแท้งคุกคามได้

• การติดเชื้อ การติดเชื้อบางชนิด เช่น เชื้อท็อกโซพลาสมา หรือเชื้อไวรัสบางประเภท อาจส่งผลต่อการพัฒนาของตัวอ่อนและนำไปสู่ภาวะแท้งคุกคามได้

• ปัญหาเกี่ยวกับมดลูกหรือปากมดลูก เช่น มดลูกมีรูปร่างผิดปกติ เนื้องอกมดลูก หรือปากมดลูกไม่แข็งแรง อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแท้งคุกคาม

• ภาวะโภชนาการไม่สมดุล การขาดสารอาหารที่สำคัญ เช่น กรดโฟลิก วิตามินดี หรือธาตุเหล็ก อาจส่งผลต่อการพัฒนาของตัวอ่อนและเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแท้งคุกคาม

• การสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ หรือใช้สารเสพติด สารเหล่านี้สามารถส่งผลเสียต่อการพัฒนาของตัวอ่อนและเพิ่มความเสี่ยงต่อการแท้ง

• การได้รับสารพิษหรือรังสี การสัมผัสกับสารเคมีอันตรายหรือการได้รับรังสีในปริมาณสูงอาจส่งผลต่อการพัฒนาของตัวอ่อนได้

• ภาวะเครียดรุนแรง แม้ว่าจะไม่มีหลักฐานชัดเจนว่าความเครียดเป็นสาเหตุโดยตรงของการแท้ง แต่ความเครียดอาจส่งผลต่อฮอร์โมนในร่างกายและเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะแท้งคุกคามได้

• โรคประจำตัวบางชนิด เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือโรคไทรอยด์ที่ไม่ได้รับการควบคุมอย่างเหมาะสม อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแท้งคุกคาม

• อายุของคุณแม่ โดยผู้หญิงที่มีอายุมากกว่า 35 ปีมีความเสี่ยงสูงขึ้นต่อการเกิดภาวะแท้งคุกคาม เนื่องจากคุณภาพของไข่อาจลดลงตามอายุที่เพิ่มขึ้น

การทราบถึงสาเหตุที่เป็นไปได้ของภาวะแท้งคุกคามจะช่วยให้แพทย์สามารถวางแผนการรักษาและป้องกันได้อย่างเหมาะสม อย่างไรก็ตาม ในบางกรณี อาจไม่สามารถระบุสาเหตุที่แน่ชัดได้ แต่การดูแลรักษาอย่างใกล้ชิดยังคงมีความสำคัญในการรักษาการตั้งครรภ์ให้ดำเนินต่อไปได้อย่างปลอดภัย

 

การรักษาภาวะแท้งคุกคาม

การรักษาภาวะแท้งคุกคามต้องอาศัยความร่วมมือระหว่างแพทย์และผู้ป่วย โดยควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัดและการติดตามการรักษาอย่างต่อเนื่องเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยเพิ่มโอกาสในการรักษาการตั้งครรภ์ให้ดำเนินต่อไปได้อย่างปลอดภัย

โดยมีขั้นตอนการรักษาภาวะแท้งคุกคาม ดังนี้

• การประเมินอาการอย่างละเอียดด้วยการตรวจภายใน อัลตราซาวด์ และการตรวจเลือดเพื่อวัดระดับฮอร์โมน 

• การรักษาโดยให้ยาฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนเพื่อช่วยรักษาการตั้งครรภ์ โดยเฉพาะในกรณีที่ระดับฮอร์โมนต่ำ 

• รักษาตามสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะแท้งคุกคามอื่น ๆ เช่น 

1. • การให้ยาปฏิชีวนะในกรณีติดเชื้อ
   • การฉีด Rh immunoglobulin ในกรณี Rh incompatibility 
   • การเย็บปากมดลูกในกรณีปากมดลูกหลวม

ในระหว่างการรักษาแพทย์จะติดตามอาการอย่างใกล้ชิด โดยอาจแนะนำให้นอนพักในโรงพยาบาลหากมีอาการรุนแรง พร้อมทั้งให้คำปรึกษาเกี่ยวกับการปฏิบัติตัวและการดูแลสุขภาพระหว่างตั้งครรภ์ หรือในบางกรณีแพทย์อาจแนะนำให้พบนักจิตวิทยาหรือนักให้คำปรึกษาที่เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต เพื่อช่วยจัดการกับความเครียดและความวิตกกังวลร่วมด้วย

 

การป้องกันภาวะแท้งคุกคาม

แม้ว่าจะไม่สามารถป้องกันภาวะแท้งคุกคามได้ทั้งหมด แต่มีหลายวิธีที่สามารถช่วยลดความเสี่ยงได้ ดังนี้

• ดูแลสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ ด้วยการตรวจสุขภาพและรักษาโรคประจำตัวให้อยู่ในภาวะควบคุมได้ก่อนการตั้งครรภ์ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์และออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ และใช้สารเสพติด

• ควบคุมโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือโรคไทรอยด์ ให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม และพบแพทย์อย่างสม่ำเสมอเพื่อติดตามอาการและปรับการรักษาตามความเหมาะสม

• รักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ โดยควรรักษาดัชนีมวลกาย (BMI) ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติก่อนการตั้งครรภ์ และควบคุมน้ำหนักให้เพิ่มขึ้นอย่างเหมาะสมระหว่างตั้งครรภ์ตามคำแนะนำของแพทย์

• จัดการความเครียดอย่างเหมาะสม โดยเรียนรู้เทคนิคการจัดการความเครียด เช่น การทำสมาธิ การหายใจผ่อนคลาย และหากิจกรรมผ่อนคลาย เช่น การอ่านหนังสือ ฟังเพลง หรือทำงานอดิเรก

• หลีกเลี่ยงการสัมผัสสารอันตราย เช่น สารเคมีอันตราย รังสี และมลพิษ รวมถึงระมัดระวังในการใช้ยา โดยปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยาใด ๆ ระหว่างการตั้งครรภ์เสมอ

• เริ่มฝากครรภ์ทันทีที่ทราบว่าตั้งท้อง ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์และทำการตรวจครรภ์ตามที่กำหนดอย่างเคร่งครัด

• ระมัดระวังในการมีเพศสัมพันธ์ ควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับความปลอดภัยในการมีเพศสัมพันธ์ระหว่างตั้งครรภ์ และหลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์หากมีความเสี่ยงสูงต่อการแท้ง

• ตรวจสอบประวัติครอบครัว ควรแจ้งแพทย์หากมีประวัติการแท้งบุตรในครอบครัว และพิจารณาการตรวจทางพันธุกรรมหากมีความเสี่ยงสูง

• รับวัคซีนที่จำเป็นก่อนการตั้งครรภ์ เช่น วัคซีนหัดเยอรมัน โดยควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับวัคซีนที่ปลอดภัยและจำเป็นระหว่างตั้งครรภ์ก่อนฉีดทุกครั้ง

 

การดูแลตนเองเมื่อมีภาวะแท้งคุกคาม

การดูแลตัวเองที่บ้านเป็นส่วนสำคัญในการจัดการกับภาวะแท้งคุกคาม โดยมีแนวทางดังนี้

1. พักผ่อนอย่างเพียงพอ รวมถึงหลีกเลี่ยงการยืนหรือเดินเป็นเวลานาน
2. งดมีเพศสัมพันธ์จนกว่าแพทย์จะอนุญาต เพื่อลดความเสี่ยงต่อการกระตุ้นการหดตัวของมดลูก
3. รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ โดยเฉพาะอาหารที่อุดมไปด้วยโฟเลต ธาตุเหล็ก และแคลเซียม
4. ดื่มน้ำสะอาดอย่างเพียงพอ อย่างน้อยวันละ 8 แก้ว
5. หลีกเลี่ยงการยกของหนัก และควรขอความช่วยเหลือหากต้องทำงานบ้านหรือกิจกรรมที่ต้องใช้แรง
6. รับประทานยาตามแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด ไม่ปรับขนาดยาหรือหยุดยาเองโดยไม่ปรึกษาแพทย์
7. สังเกตอาการผิดปกติ เช่น สังเกตปริมาณเลือดที่ออก อาการปวด หรืออาการผิดปกติอื่น ๆ หากมีอาการรุนแรงควรรีบไปพบแพทย์ทันที
8. การจัดการความเครียดอย่างเหมาะสม
9. ดูแลสุขอนามัยส่วนบุคคล โดยรักษาความสะอาดของร่างกาย โดยเฉพาะบริเวณอวัยวะเพศ เพื่อป้องกันการติดเชื้อ
10. เข้าพบแพทย์ตามนัดเพื่อติดตามพัฒนาการของทารกและประเมินสถานการณ์

การดูแลตนเองที่บ้านควบคู่ไปกับการรักษาทางการแพทย์จะช่วยเพิ่มโอกาสในการรักษาการตั้งครรภ์ให้ดำเนินต่อไปได้อย่างปลอดภัย อย่างไรก็ตาม หากมีข้อสงสัยหรือข้อกังวลใด ๆ ควรปรึกษาแพทย์ผู้ดูแลโดยทันที

ภาวะแท้งคุกคามอาจสร้างความกังวลใจให้กับคุณแม่ตั้งครรภ์และครอบครัว แต่ด้วยการดูแลที่เหมาะสมและทันท่วงที คุณจะสามารถผ่านพ้นช่วงเวลานี้ไปได้ ที่ VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร เรามีทีมแพทย์เฉพาะทางพร้อมให้การดูแลคุณอย่างใกล้ชิดตลอดการตั้งครรภ์

 

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ที่

VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร

Hotline : 082-903-2035

Line : @vfccenter

 

บทความโดยนายแพทย์วรวัฒน์ ศิริปุณย์

แหล่งอ้างอิง

1. What Causes a Threatened Miscarriage?. สืบค้นเมื่อวันที่ 3 กันยายน 2567 จาก https://www.parents.com/what-causes-a-threatened-miscarriage-8407396 
2. Threatened Abortion (Threatened Miscarriage). สืบค้นเมื่อวันที่ 3 กันยายน 2567 จาก https://www.healthline.com/health/miscarriage-threatened