ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนคืออะไร สำคัญต่อการตั้งครรภ์อย่างไร ?

ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน เป็นฮอร์โมนเพศหญิงที่มีบทบาทสำคัญต่อการสืบพันธุ์และการตั้งครรภ์ของผู้หญิง เรียกได้ว่าเป็นฮอร์โมนที่ช่วยเตรียมร่างกายให้พร้อมสำหรับการมีบุตรก็ว่าได้ ในบทความนี้ จะขอพาคุณแม่มือใหม่ที่กำลังวางแผนตั้งครรภ์ไปรู้จักกับ “ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน” ว่าคืออะไร มีหน้าที่สำคัญอย่างไรต่อการตั้งครรภ์ รวมถึงวิธีรักษาฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนให้สมดุล

รู้จักฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน

ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน (Progesterone) มีอีกชื่อว่า “ฮอร์โมนป้องกันการแท้ง” คือ ฮอร์โมนที่ถูกสร้างจากฟองไข่ในรังไข่ที่มีการตกไข่ไปแล้ว (Corpus luteum) และจากรกในระหว่างตั้งครรภ์ เป็นฮอร์โมนที่มีบทบาทสำคัญในการรักษาการตั้งครรภ์ให้ดำเนินไปอย่างราบรื่น

หน้าที่ของฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน

• เตรียมมดลูก : โปรเจสเตอโรนทำหน้าปรับผนังเยื่อบุโพรงมดลูกให้หนาขึ้น เพื่อเตรียมพร้อมรับการฝังตัวของตัวอ่อน
• ดูแลการตั้งครรภ์ : ช่วยป้องกันการหดตัวของมดลูก และป้องกันการแท้งในช่วงแรกของการตั้งครรภ์
• พัฒนาเต้านม : เมื่อทำงานร่วมกับฮอร์โมนเอสโตรเจน จะช่วยกระตุ้นการเจริญเติบโตของท่อน้ำนม ถุงน้ำนม ทำให้เต้านมมีขนาดใหญ่ขึ้น เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการให้นมบุตร
• ส่งเสริมการทำงานของอินซูลิน : ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดระหว่างตั้งครรภ์

ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนกับการตั้งครรภ์

ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการตั้งครรภ์ ทั้งช่วงก่อนการปฏิสนธิไปจนถึงช่วงระหว่างการตั้งครรภ์ ดังนี้

ก่อนการตั้งครรภ์

• ช่วยให้มดลูกขยายตัว ทำให้รูปร่างคุณแม่อาจมีการเปลี่ยนแปลง
• กระตุ้นให้เยื่อบุโพรงมดลูกพร้อมสำหรับการฝังตัวของตัวอ่อน
• มูกที่บริเวณปากมดลูกเหนียวข้นขึ้น เพื่อป้องกันสเปิร์มตัวอื่นว่ายเข้าไปผสมกับไข่ที่ได้รับการปฏิสนธิแล้ว
• ช่วยเพิ่มอุณหภูมิร่างกายให้เหมาะสมพร้อมกับการตั้งครรภ์

ระหว่างการตั้งครรภ์

• ช่วยควบคุมการผลิตไข่เพิ่มในระหว่างการตั้งครรภ์
• ช่วยยับยั้งการบีบตัวของมดลูกเพื่อปกป้องตัวอ่อน
• ช่วยกระตุ้นเยื่อบุมดลูกให้สร้างสารอาหารไปเลี้ยงตัวอ่อน
• ช่วยด้านการเจริญเติบโตของเต้านม ให้พร้อมสำหรับการผลิตน้ำนม

ในกรณีที่ไม่เกิดการตั้งครรภ์ ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนจะลดลง ส่งผลให้เยื่อบุโพรงมดลูกหลุดลอกออกและกลายเป็นประจำเดือนในที่สุด 

วิธีรักษาฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนให้สมดุล

การรักษาสมดุลของฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนเป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้หญิงที่วางแผนตั้งครรภ์หรือกำลังตั้งครรภ์อยู่ โดยมีข้อควรปฏิบัติดังนี้

• เลือกอาหารที่มีประโยชน์ : รับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุที่จำเป็น เพื่อเพิ่มฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน เช่น วิตามินบี 6 วิตามินซี สังกะสี แมกนีเซียม กรดไขมันโอเมก้า 3 และโอเมก้า 6 ซึ่งมีส่วนช่วยในการผลิตฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ : การออกกำลังกายเบา ๆ เช่น วิ่งเหยาะ ๆ เต้นแอโรบิก โยคะ ไทเก๊ก จะช่วยกระตุ้นการผลิตฮอร์โมนและรักษาสมดุลฮอร์โมนในร่างกาย
• ลดความเครียด : ความเครียดจะส่งผลทำให้ฮอร์โมนเพศไม่สมดุล รวมไปถึงฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนด้วย ดังนั้นควรหากิจกรรมที่ตนเองชอบเพื่อสร้างความผ่อนคลาย เช่น การฝึกทำสมาธิ หรือ เล่นโยคะ 
• นอนหลับให้เพียงพอ : การนอนหลับที่มีคุณภาพจะช่วยรักษาสมดุลฮอร์โมนเพศในร่างกาย โดยพยายามนอนให้ได้ 7-9 ชั่วโมงต่อคืน
• การใช้ยา : ในบางกรณี แพทย์อาจแนะนำให้ยาโปรเจสเตอโรนในรูปแบบต่าง ๆ เช่น ยาแบบรับประทาน ยาฉีด หรือยาเหน็บช่องคลอด ขึ้นอยู่กับความจำเป็นและสภาพร่างกายของแต่ละคน เพื่อสนับสนุนการตั้งครรภ์ 

ทั้งนี้ ควรใช้ยาตามคำสั่งของแพทย์และปฏิบัติตามคำแนะนำบนเอกสารกำกับยาอย่างเคร่งครัด และไม่ควรซื้อยามารับประทานหรือใช้เองโดยไม่มีการปรึกษาแพทย์

ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนกับการอิ๊กซี่ (ICSI)

สำหรับการรักษาภาวะมีบุตรยากด้วยวิธีการอิ๊กซี่ (ICSI) หรือเด็กหลอดแก้วนั้น ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน มีความสำคัญในช่วงระหว่างการย้ายตัวอ่อนเป็นหลัก หากเป็นการย้ายตัวอ่อนรอบแช่แข็ง ควรต้องมีการเตรียมเยื่อบุโพรงมดลูกก่อน (Artificial endometrium preparation) เนื่องจากไม่มีการสร้างฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนจากรังไข่  จึงต้องให้ฮอร์โมนเพิ่มเข้าไปเพื่อปรับสภาพเยื่อบุโพรงมดลูก 4-5 วันก่อนการย้ายตัวอ่อน โดยที่รูปแบบของฮอร์โมนที่ใช้จะมีทั้งแบบยาเหน็บทางช่องคลอดและยารับประทาน

เมื่อย้ายตัวอ่อนสำเร็จและเกิดการตั้งครรภ์ จำเป็นต้องให้ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนเสริมต่อเนื่องไปอีกประมาณ 2 เดือน จนถึงระยะที่รกเริ่มทำงานได้ดีและสามารถสร้างฮอร์โมนได้เพียงพอไปตลอดการตั้งครรภ์ ถึงจะหยุดการให้ฮอร์โมนได้

การเข้าใจถึงความสำคัญของฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนและวิธีการรักษาสมดุลของฮอร์โมน จะช่วยให้ผู้หญิงสามารถดูแลสุขภาพของตนเองได้ดียิ่งขึ้น และเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ที่สมบูรณ์และปลอดภัยได้

ที่ VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร ทีมแพทย์เฉพาะทางพร้อมให้คำปรึกษา และวางแผนการรักษาที่ตรงตามความต้องการของคุณ ด้วยเทคโนโลยีที่ทันสมัยและประสบการณ์ที่ยาวนาน มั่นใจได้ในผลลัพธ์ที่น่าพอใจ

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมหรือนัดปรึกษาและวางแผนกับแพทย์ได้ที่

VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร

Hotline : 082-903-2035

Line : @vfccenter

อ่านบทความสุขภาพ : https://www.v-ivf.com/article/