รู้ทันความผิดปกติในโพรงมดลูก ก่อนตรวจหาสาเหตุมีลูกยาก!

รู้หรือไม่ หนึ่งในสาเหตุที่ลดโอกาสการตั้งครรภ์ของผู้หญิงเกิดจาก “ความผิดปกติในโพรงมดลูก” ซึ่งความผิดปกติในเรื่องนี้ มีผู้หญิงอีกหลายคนที่ยังไม่รู้ ซึ่งนอกจากการสังเกตตัวเองอย่างเป็นประจำแล้ว การตรวจร่างกายทุกปีก็จะช่วยตรวจหาสาเหตุมีลูกยากได้ด้วยเช่นกัน  

ในบทความนี้ เราได้ทำการรวบรวมโรคที่เกิดในโพรงมดลูก พร้อมบอกสาเหตุ อาการ และวิธีป้องกัน ให้กับผู้ที่กำลังเตรียมตัวเป็นคุณแม่ได้ตระหนักและเห็นถึงความสำคัญ จะได้เตรียมรับมือและวางแผนตั้งครรภ์ได้อย่างมั่นใจ

 

ความสำคัญของ “โพรงมดลูก”

โพรงมดลูกเป็นหนึ่งในอวัยวะสำคัญที่ต้องได้รับการตรวจเช็ก เพื่อประเมินภาวะมีบุตรยาก เนื่องจากมีหน้าที่ที่คอยรับการฝังตัวของตัวอ่อน เพราะฉะนั้นความสมบูรณ์ของผนังมดลูก รวมถึงความหนาของเนื้อเยื่อส่งผลโดยตรงต่อการตั้งครรภ์ที่ต้องให้ความใส่ใจเป็นพิเศษ 

เยื่อบุโพรงมดลูกที่ดีควรเป็นอย่างไร?

โดยทั่วไปแล้วเยื่อบุโพรงมดลูก จะมีความหนาบางไม่เท่ากันในช่วงเวลา 1 เดือน ด้วยกลไกของร่างกายที่จะเปลี่ยนไปในแต่ละช่วง กล่าวคือ ในช่วงก่อนการมีประจำเดือน ฮอร์โมนเพศหญิงจากรังไข่จะกระตุ้นให้เยื่อบุภายในเจริญเติบโต และมีความหนาเพิ่มมากขึ้น เพื่อรองรับกับการฝังตัวหลังมีการปฏิสนธิของไข่และอสุจิ ในขณะเดียวกันหากไม่มีการปฏิสนธิเกิดขึ้น เยื่อบุโพรงมดลูกก็จะลอกตัว จนเกิดเป็นประจำเดือนที่ขับออกมาจากร่างกาย

จะเห็นได้ว่าความหนาของเยื่อบุโพรงมดลูกมีความสำคัญเป็นอย่างมากกับการตั้งครรภ์ ซึ่งความหนาที่เหมาะสมต่อการฝังตัวของไข่จะอยู่ที่ 8 – 14 มิลลิเมตร แต่หากเยื่อบุโพรงมดลูกมีความหนาที่น้อยหรือมากกว่านี้ อาจเกิดจากความผิดปกติของการมีประจำเดือน ทั้งประจำเดือนมาช้าหรือมามากจนผิดปกติ หรือ 2-3 เดือนมาครั้ง รวมถึงอาการเลือดออกกะปริดกะปรอยทางช่องคลอด ก็มีผลต่อการตั้งครรภ์ได้เช่นกัน ซึ่งควรที่จะเข้ารับการประเมินภาวะมีบุตรยากโดยทันที เพราะนอกจากความหนาที่ผิดปกติแล้ว ยังอาจมีอาการของโรคบางอย่างภายในโพรงมดลูก ที่อาจสร้างปัญหาให้กับการมีบุตรได้อีกด้วย

 

โรคในโพรงมดลูกมีอะไรบ้าง?

ภาวะโพรงมดลูกอักเสบ

เป็นหนึ่งในความผิดปกติของโพรงมดลูกที่พบได้บ่อยในการตรวจหาสาเหตุมีลูกยาก โดยภาวะความอักเสบที่เกิดขึ้น มีสาเหตุมาจากการติดเชื้อแบคทีเรียในเยื่อบุโพรงมดลูก ซึ่งส่วนมากจะลุกลามมาตั้งแต่ช่องคลอด หรือบริเวณปากมดลูกจนเข้าไปสู่ภายใน ซึ่งภาวะดังกล่าวนี้ สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกวัย แต่จะพบได้ในวัยเจริญพันธุ์สูงกว่าวัยอื่น ๆ  

• สาเหตุ 
  • มีฮอร์โมนเอสโตรเจน หรือโปรเจสเตอโรนสูงเกินไป
  • มีเชื้อแบคทีเรียไม่ดีในร่างกาย 
  • แพ้สารเคมีในถุงยาง หรือผลิตภัณฑ์ระงับกลิ่นและล้างช่องคลอด
• อาการ
  • ปวดท้องน้อย ปวดช่องคลอด รวมถึงปวดหลัง
  • เลือดออกจากช่องคลอด หรือเลือดออกขณะมีเพศสัมพันธ์
  • มีตกขาวสีขาวหรือเทาจำนวนมาก อาจมีกลิ่นร่วมด้วย
• วิธีป้องกัน
  • หลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่ระคายเคือง หากจำเป็นต้องใช้ ควรปฏิบัติตามคำแนะนำบนฉลาก หรือปรึกษาแพทย์เมื่อต้องใช้งาน
  • ใช้ถุงอนามัยทุกครั้ง และปฏิเสธการมีเพศสัมพันธ์กับผู้ที่มีหนองบริเวณอวัยวะเพศ
  • สำหรับผู้ป่วยเบาหวานต้องควบคุมน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม

โรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่

เป็นภาวะความผิดปกติของเนื้อเยื่อที่มีลักษณะคล้ายกับเยื่อบุโพรงมดลูก แต่เจริญเติบโตอยู่ผิดที่ผิดทาง โดยมักจะพบได้ที่รังไข่ ท่อนำไข่ รวมไปถึงลำไส้ หรือผนังด้านนอกของมดลูก ถึงแม้ว่าบางคนจะไม่มีอาการ แต่ก็ถือว่าเป็นสาเหตุที่ลดโอกาสในการตั้งครรภ์ ดังนั้น ถ้าเข้ารับการประเมินภาวะมีบุตรยากแล้วตรวจพบ จะต้องรีบทำการรักษาโดยทันที เพื่อเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ในอนาคต

• สาเหตุ     
  • การไหลย้อนของประจำเดือน จนทำให้เกิดการฝังตัวในบริเวณที่ผิดปกติ
  • ความผิดปกติของกลไกในการจัดการเซลล์ ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกหลุดไปฝังตามจุดอื่น ๆ
  • ปัจจัยด้านพันธุกรรมจากคนในครอบครัวที่มีประวัติเกี่ยวกับโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
• อาการ
  • มีอาการปวดประจำเดือนที่รุนแรงผิดปกติ
  • อาการปวดท้องน้อย โดยสังเกตได้จากความเจ็บปวดแบบลึก ๆ ขณะมีเพศสัมพันธ์ 
  • อาการปวดท้องน้อยแบบเรื้อรังนานกว่า 6 เดือน
  • มีเลือดออกผิดปกติจากช่องคลอด
• วิธีป้องกัน
  • ปัจจุบันยังไม่มีวิธีการป้องกันการเกิดโรคที่ได้ผลอย่างแน่นอน ดังนั้นหากมีอาการที่น่าสงสัย โดยเฉพาะอาการปวดประจำเดือน ควรรีบปรึกษาสูตินรีแพทย์ เพื่อจะได้รับการวินิจฉัยและรักษาโรคต่อไป

โรคเนื้องอกในโพรงมดลูก

โรคเนื้องอกในโพรงมดลูกเกิดจากการเจริญเติบโตของเซลล์กล้ามเนื้อมดลูกที่ผิดปกติ โดยจะเกิดได้ทั้งด้านนอกของผนังมดลูก และภายในโพรงมดลูก ซึ่งรูปแบบของเนื้องอกจะแบ่งออกได้ทั้งหมด  2 ชนิด คือชนิดธรรมดา และชนิดที่เป็นมะเร็ง แต่ส่วนมากเนื้องอกที่พบในบริเวณมดลูกหลังจากประเมินภาวะมีบุตรยาก จะเป็นชนิดธรรมดาไม่อันตราย

• สาเหตุ     
  • อาจเกิดจากความผิดปกติของฮอร์โมนเอสโตรเจน
  • การโตของเซลล์กล้ามเนื้อมดลูกที่ผิดปกติ
  • ปัจจุบันยังหาสาเหตุที่แท้จริงได้ไม่ชัดเจน
• อาการ
  • มีอาการปวดท้องน้อย ปวดประจำเดือนรุนแรง
  • ในช่วงที่มีประจำเดือน จะมีเลือดออกมามากผิดปกติ
  • ปวดปัสสาวะบ่อย
  • มีอาการท้องผูก
  • มีโอกาสแท้งบุตรได้ง่าย
  • อาจคลำพบก้อนที่ท้องได้ด้วยตนเอง
• วิธีป้องกัน
  • ออกกำลังกายเป็นประจำ ควบคุมน้ำหนัก
  • หมั่นสังเกตตัวเองว่ามีอาการผิดปกติอะไรบ้าง เป็นต้น
  • ตรวจร่างกายประจำปี ตรวจภายใน อัลตราซาวด์

 

วิธีเตรียมความพร้อมให้มดลูกแข็งแรง

• • ใส่ใจเรื่องอาหาร ต้องทานให้ตรงเวลา และครบ 5 หมู่ เน้นผักและผลไม้ โปรตีนจากสัตว์ที่ไม่ติดมัน หรือโปรตีนจากพืชจำพวกถั่ว พร้อมลดน้ำตาลให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม
  • ลดความเครียด หนึ่งในปัจจัยสำคัญที่พบได้บ่อย ๆ จากการตรวจหาสาเหตุมีลูกยาก เพราะความเครียดจะทำให้การทำงานของฮอร์โมนระบบเจริญพันธุ์ทำงานลดลง
  • รักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม ไม่มากหรือน้อยเกินไป เพราะจะส่งผลโดยตรงกับระดับฮอร์โมนเอสโตรเจน และโปรเจสเตอโรนทำงานผิดปกติ
  • ปรึกษาแพทย์เพื่อทำการตรวจร่างกาย อาจใช้วิธีอัลตราซาวด์หรือส่องกล้อง เพื่อตรวจสภาพผนังมดลูก รังไข่ หรือตรวจสอบเพิ่มเติมในหลายกรณี ๆ เช่น การตรวจหาสาเหตุมีลูกยาก หรือการเตรียมตัวก่อนย้ายตัวอ่อนเข้าสู่โพรงมดลูก เป็นต้น

 

สำหรับคุณแม่มือใหม่ท่านใดที่กำลังวางแผนตั้งครรภ์ และต้องการเข้ารับการประเมินภาวะมีบุตรยาก พร้อมตรวจหาอาการ และรักษาโรคในโพรงมดลูก สามารถเข้ามาปรึกษาได้ที่ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร (V Fertility Center) ภายใต้การดูแลโดยสูตินรีแพทย์ เฉพาะทางด้านเวชศาสตร์การเจริญพันธุ์ในทุกขั้นตอน พร้อมช่วยดูแลให้คุณแม่มือใหม่ประสบความสำเร็จในการตั้งครรภ์!

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ที่ 

VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร 

Hotline : 082-903-2035

Line : @vfccenter