ติดเชื้อ HIV มีลูกได้ไหม? ทำอย่างไรหากอยากมีลูก

ถึงแม้ว่าในปัจจุบันนี้ การติดเชื้อ HIV จะเป็นเรื่องที่น่ากลัวน้อยลงกว่าสมัยก่อน เพราะด้วยเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่สามารถผลิตยาต้านไวรัสที่มีประสิทธิภาพ ช่วยให้ผู้ติดเชื้อ HIV มีสุขภาพที่แข็งแรงและมีชีวิตที่ยืนยาวได้เหมือนกับคนทั่วไป แต่เชื่อว่าสิ่งที่ผู้ติดเชื้อ HIV ยังคงเป็นกังวลกันอยู่ ก็คือเรื่องที่ว่า ถ้าติดเชื้อ HIV มีลูกได้ไหม ? ถ้าแม่ติดเชื้อ HIV ลูกจะติดไหม ? หาคำตอบได้ที่นี่เลย

 

พ่อแม่ติดเชื้อ HIV มีลูกได้ไหม ?

ด้วยประสิทธิภาพของยาต้านไวรัสในปัจจุบัน จึงทำให้ผู้ติดเชื้อ HIV มีภูมิต้านทานที่ดี สามารถใช้ชีวิตได้ตามปกติและทำกิจกรรมร่วมกับผู้อื่นได้โดยไม่ต้องห่วงเรื่องอันตราย แน่นอนว่าเมื่อมีสุขภาพที่แข็งแรงและสามารถใช้ชีวิตได้แบบคนทั่วไป การมีลูกเพื่อมาเติมเต็มครอบครัว จึงเป็นความฝันของผู้ติดเชื้อ HIV หลาย ๆ คน ซึ่งหากใครที่สงสัยว่า ติดเชื้อ HIV มีลูกได้ไหม คำตอบก็คือ “สามารถมีได้” โดยผู้ติดเชื้อ HIV ที่อยากจะมีลูก ต้องเข้ารับการประเมินด้านการเจริญพันธุ์ก่อน

 

การประเมินความสามารถในการเจริญพันธุ์สำหรับผู้ป่วย HIV

การประเมินความสามารถในการเจริญพันธุ์สำหรับผู้ป่วย HIV เป็นกระบวนการที่ใช้ประเมินบุคคลที่ติดเชื้อ HIV ถึงโอกาสในการมีบุตรที่มีสุขภาพแข็งแรง โดยมีสิ่งที่จะต้องประเมิน ดังต่อไปนี้

• ประเมินความสามารถในการเจริญพันธุ์ โดยฝ่ายสามีต้องทำการตรวจคุณภาพอสุจิ ส่วนฝ่ายภรรยาต้องตรวจอวัยวะสืบพันธุ์ ไม่ว่าจะเป็น โพรงมดลูก รังไข่ ท่อนำไข่
• การประเมินสุขภาพโดยรวม แพทย์จะซักถามเกี่ยวกับประวัติสุขภาพโดยรวม ว่ามีการใช้ยาต้านไวรัสอย่างสม่ำเสมอ เพื่อประเมินว่าเป็นผู้ที่มีร่างกายแข็งแรงสมบูรณ์ดีหรือไม่ รวมถึงต้องไม่มีโรคติดเชื้ออื่น ๆ แทรกซ้อนและตรวจประเมินโรคติดเชื้ออื่น ๆ ที่อาจพบได้ร่วมกัน
• การตรวจวัดปริมาณไวรัส เพื่อวัดระดับไวรัสในเลือด (Viral load) ซึ่งเป็นตัวบ่งชี้สำคัญว่าผู้ป่วยสามารถควบคุมเชื้อ HIV ได้ดีแค่ไหน ระดับไวรัสที่ต่ำบ่งชี้ว่ามีโอกาสแพร่เชื้อไปสู่ทารกในครรภ์น้อย ซึ่งผู้ติดเชื้อที่จะสามารถมีลูกได้ต้องตรวจเลือดแล้วไม่พบเชื้อไวรัส และมีค่าเม็ดเลือดขาว CD4 มากกว่า 250 cells/mm3 อย่างน้อย 6 เดือน ขึ้นไป
• การตรวจเลือด เพื่อตรวจหาความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน ที่อาจส่งผลต่อการเจริญพันธุ์ของบุตรในครรภ์

 

แม้ติดเชื้อ HIV ก็มีลูกได้อย่างปลอดภัย ด้วยการทำเด็กหลอดแก้วและการทำอิ๊กซี่

สำหรับแม่ติดเชื้อ HIV ที่กังวลว่าลูกจะติดไหม ต้องบอกว่าสามารถตั้งครรภ์ได้อย่างปลอดภัย และลดโอกาสการถ่ายทอดเชื้อ HIV ไปสู่ลูกได้ด้วยวิธีการทำอิ๊กซี่ (ICSI) ซึ่งเป็นเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์สำหรับคู่สมรสที่มีปัญหามีบุตรยาก โดยเป็นการนำไข่และอสุจิมาผสมกันเพื่อให้เกิดการปฏิสนธิภายนอกร่างกาย ซึ่งวิธีเหล่านี้เป็นวิธีที่ปลอดภัย มีโอกาสประสบความสำเร็จสูง และตอบโจทย์กับคู่สมรสที่เป็นผู้ติดเชื้อ HIV โดยมีรายละเอียดดังนี้

กรณีฝ่ายชายติดเชื้อ HIV ฝ่ายหญิงปกติ

สามารถมีลูกได้ด้วยการทำอิ๊กซี่ (ICSI) โดยอสุจิที่นำมาใช้ผสมกับไข่ จะต้องผ่านขั้นตอนการล้างเชื้อ HIV เพื่อลดโอกาสถ่ายทอดเชื้อ

กรณีฝ่ายหญิงติดเชื้อ HIV ฝ่ายชายปกติ

ใช้วิธีฉีดอสุจิเข้าโพรงมดลูกของฝ่ายหญิง หรือการทำอิ๊กซี่ (ICSI) ทดแทนการมีเพศสัมพันธ์

กรณีติดเชื้อ HIV ทั้งชายและหญิง

ใช้วิธีการทำอิ๊กซี่ (ICSI) โดยนำอสุจิไปผ่านขั้นตอนการล้างเชื้อ HIV ก่อนนำไปผสมกับไข่ หลังจากได้ตัวอ่อนที่สมบูรณ์แล้วค่อยนำไปฝังในโพรงมดลูกต่อไป

 

ขั้นตอนการล้างเชื้อ HIV จากอสุจิ (Sperm Washing)

โดยปกติแล้วเชื้อ HIV จะแฝงอยู่ในน้ำเลี้ยงอสุจิ หรือสารคัดหลั่ง ดังนั้นการทำ Sperm Washing จึงเป็นเทคนิคในการกำจัดเชื้อ HIV ออกจากอสุจิ ซึ่งวิธีนี้ช่วยลดความเสี่ยงในการถ่ายทอดเชื้อ HIV ผ่านการปฏิสนธิ โดยมีขั้นตอนหลัก ๆ ดังนี้

1. เก็บตัวอย่างอสุจิ เพื่อตรวจวัดคุณภาพ ทั้งจำนวน การเคลื่อนไหว รูปร่าง และปริมาณ
2. แยกอสุจิออกจากน้ำอสุจิ ใช้เทคนิคการปั่นแยกด้วยความเร็วสูง (Centrifugation) เพื่อแยกตัวอสุจิที่แข็งแรงออกจากน้ำอสุจิและเซลล์อื่น ๆ
3. ล้างอสุจิ ด้วยวิธี Density Gradient Centrifugation (DGC) ร่วมกับวิธี Swim-up เพื่อกำจัดเชื้อ HIV ที่อาจปนเปื้อนอยู่บนผิวของตัวอสุจิ
4. คัดเลือกอสุจิที่เคลื่อนไหวและมีความสมบูรณ์แข็งแรง และนำอสุจิที่ได้ไปฉีดเข้าโพรงมดลูกของฝ่ายหญิง หรือนำไปเข้าสู่กระบวนการทำอิ๊กซี่ (ICSI) ต่อไป

 

ข้อดีของการทำ Sperm Washing

ข้อดีของการทำ Sperm Washing หรือการล้างอสุจิมีหลายประการ ดังนี้

• ลดความเสี่ยงในการแพร่เชื้อ HIV ช่วยให้คู่สมรสที่ฝ่ายชายติดเชื้อ HIV สามารถมีบุตรได้อย่างปลอดภัยมากขึ้น
• ลดโอกาสที่คู่สมรสฝ่ายหญิงและทารกในครรภ์ จะติดเชื้อ HIV จากคู่สมรสฝ่ายชาย
• เพิ่มโอกาสในการมีบุตร ช่วยให้ผู้ชายที่ติดเชื้อ HIV สามารถมีลูกได้ โดยเป็นกระบวนการที่ช่วยลดความเสี่ยงในการถ่ายทอดเชื้อ HIV สู่ลูก

 

หากฝ่ายหญิงผู้ติดเชื้อ HIV ตั้งครรภ์ การติดเชื้อจะรุนแรงขึ้นหรือไม่?

การตั้งครรภ์ไม่ได้ทำให้การติดเชื้อ HIV มีความรุนแรงมากขึ้น หากฝ่ายหญิงมีการรับยาต้านอย่างสม่ำเสมอและต่อเนื่อง ควบคู่ไปกับการดูแลร่างกายอย่างเหมาะสม

 

ทำอย่างไรหากเพิ่งรู้ตัวว่าติดเชื้อ HIV ตอนฝากครรภ์ ?

นอกจากคำถามที่ว่า ถ้าติดเชื้อ HIV มีลูกได้ไหมแล้ว ยังมีอีกหนึ่งคำถามที่หลายคนกังวลก็คือ จะทำอย่างไรหากเพิ่งรู้ตัวว่าติดเชื้อ HIV ตอนฝากครรภ์ ต้องบอกว่าในปัจจุบันนี้ อัตราการติดเชื้อจากแม่ไปสู่ลูกพบได้ในอัตราที่น้อยกว่า 1% และมีโอกาสสูงที่ลูกน้อยในครรภ์จะรอดพ้นจากการติดเชื้อ ดังนั้นสิ่งที่คุณแม่มือใหม่ควรทำก็คือ ให้รีบมาฝากครรภ์โดยเร็วที่สุด เพื่อใช้ยาต้านไวรัสตั้งแต่เนิ่น ๆ และดูแลสุขภาพตามคำแนะนำของแพทย์

เพราะในปัจจุบันนี้ โรค HIV ไม่ใช่โรคที่น่ากลัวอย่างที่คิด ด้วยประสิทธิภาพของยาต้านไวรัส หากผู้ติดเชื้อรับยาต้านอย่างสม่ำเสมอ และดูแลร่างกายให้แข็งแรง ก็จะช่วยให้สามารถใช้ชีวิตได้ปกติเหมือนคนทั่วไป สามารถแต่งงาน สร้างครอบครัว และมีลูกน้อยมาเติมเต็มครอบครัวให้สมบูรณ์ได้อย่างที่ฝัน

 

การตรวจติดตามผู้หญิงตั้งครรภ์ ที่สามีติดเชื้อ HIV

ในส่วนของผู้หญิงตั้งครรภ์ที่ไม่ติดเชื้อ HIV แต่สามีติดเชื้อ HIV ต้องมีการตรวจติดตาม ดังนี้

1. ตรวจคัดกรองโรคต่าง ๆ ด้วยการตรวจปัสสาวะและตรวจเลือดพื้นฐาน
2. ตรวจหาเชื้อ HIV ทันทีที่รู้ว่าตั้งครรภ์ และควรตรวจซ้ำอีกครั้งในช่วงไตรมาสที่ 3 ของการตั้งครรภ์
3. ตรวจวัดปริมาณไวรัสในเลือดเป็นประจำ โดยแพทย์จะพิจารณาความถี่ในการตรวจตามความเหมาะสม ซึ่งผลการตรวจวัดปริมาณไวรัส จะเป็นตัวกำหนดแนวทางการรักษาและการป้องกันการติดต่อเชื้อ HIV ไปยังทารกในครรภ์
4. ตรวจติดตามสุขภาพทั่วไป เช่น ตรวจวัดความดันโลหิต ตรวจปัสสาวะ ตรวจเลือด เพื่อดูแลสุขภาพโดยรวมของหญิงตั้งครรภ์ และป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น

 

การตรวจติดตามการตั้งครรภ์ กรณีที่ทั้งสามีและภรรยาติดเชื้อ HIV

ในกรณีที่ทั้งสามีและภรรยาติดเชื้อ HIV จำเป็นต้องมีการตรวจติดตามขณะตั้งครรภ์ ดังนี้

1. เข้ารับการรักษาและรับประทานยาต้านไวรัสอย่างต่อเนื่อง โดยฝ่ายหญิงต้องมีการปรับยาให้เหมาะสมกับขณะตั้งครรภ์
2. ตรวจค่าเม็ดเลือดขาว CD4 เพื่อประเมินระบบภูมิคุ้มกัน
3. ตรวจวัดปริมาณไวรัส (Viral Load) ในเลือดเป็นประจำ เพื่อกำหนดแนวทางการรักษาและการป้องกันการติดต่อเชื้อ HIV ไปยังทารกในครรภ์
4. ตรวจติดตามสุขภาพทั่วไป เช่น ตรวจวัดความดันโลหิต ตรวจปัสสาวะ ตรวจเลือด เพื่อดูแลสุขภาพโดยรวมของหญิงตั้งครรภ์ และป้องกันความเสี่ยงในการเกิดภาวะแทรกซ้อน

 

เติมเต็มครอบครัวให้สมบูรณ์ ด้วยการวางแผนมีลูกอย่างปลอดภัย ปรึกษา

ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร VFC Center คือ ศูนย์เฉพาะทางด้านการรักษาภาวะมีบุตรยาก ที่ให้บริการแบบครบวงจร ครอบคลุมทั้งการให้คำปรึกษา ตรวจวินิจฉัย และให้การรักษาแก่คู่สมรสที่มีปัญหามีบุตรยาก ด้วยเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ทันสมัย และเครื่องมือที่ได้มาตรฐาน เราพร้อมดูแลคู่สมรสผู้ติดเชื้อ HIV ที่ฝันอยากจะมีลูกน้อยมาเติมเต็มครอบครัวให้สมบูรณ์ ด้วยการทำอิ๊กซี่ (ICSI) และการฉีดอสุจิเข้าโพรงมดลูก รวมถึงการรักษาอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการมีบุตร

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ที่

VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร
Hotline : 082-903-2035
Line : @vfccenter
บทความโดย แพทย์วนากานต์ สิงหเสนา