ตอบข้อสงสัยอสุจิไม่แข็งแรงเป็นยังไง ทำให้ท้องได้ไหม ?!

คู่แต่งงานที่อยู่ร่วมกันมานาน และพยายามที่จะมีลูกด้วยวิธีธรรมชาติแต่ยังไม่เห็นผล อาจมีสาเหตุมาจากภาวะมีลูกยาก ซึ่งสามารถเกิดได้จากความผิดปกติของทั้งฝ่ายชายและฝ่ายหญิง ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์ผู้ชำนาญการ เพื่อหาแนวทางในการรักษาภาวะมีบุตรยากต่อไป

อย่างไรก็ดี หลายคนคงเคยได้ยินว่า ถ้าฝ่ายชายอสุจิไม่แข็งแรง ก็เป็นหนึ่งในสาเหตุของภาวะมีบุตรยากเช่นกัน ในบทความนี้ เราจึงจะพาไปหาคำตอบว่า ถ้าอสุจิไม่แข็งแรงจะทำให้ท้องได้ไหม รวมถึงอาการอสุจิไม่แข็งแรงเป็นยังไง และจะมีวิธีไหนที่จะช่วยเพิ่มโอกาสให้กับการมีลูกได้บ้าง

 

อสุจิไม่แข็งแรงเกิดจากอะไร ?

อสุจิไม่แข็งแรง เป็นหนึ่งในสาเหตุที่ทำให้ผู้ชายมีลูกยาก ซึ่งเกิดได้จากหลายปัจจัย ดังนี้

ฮอร์โมนเพศชายต่ำ

เนื่องจากฮอร์โมนเพศชาย ที่ผลิตจากลูกอัณฑะ เป็นตัวกระตุ้นสำคัญในการสร้างอสุจิ แต่หากฮอร์โมนเพศชายต่ำ ปริมาณการสร้างอสุจิก็จะลดน้อยลง ส่งผลให้โอกาสในการทำให้ฝ่ายหญิงตั้งครรภ์ได้ยากยิ่งขึ้น

โรคบางชนิด

หากฝ่ายชายได้รับความเจ็บป่วยจากโรคบางชนิด เช่น โรคเบาหวาน โรคไตเรื้อรัง โรคตับแข็ง สามารถทำให้การหลั่งฮอร์โมนต่าง ๆ ในร่างกายผิดปกติ ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อระบบสืบพันธ์ุได้

ความเครียด

การสะสมของฮอร์โมนคอร์ติซอล (Cortisol) ที่หลั่งออกมาในขณะที่ร่างกายมีความเครียด จะส่งผลกระทบต่อฮอร์โมนเพศ ทำให้อสุจิมีคุณภาพต่ำและจำนวนลดน้อยลง

สารเคมีบางชนิด

ถ้าร่างกายได้รับสารเคมีบางชนิดมากเกินไป ไม่ว่าจะเป็นยาฆ่าแมลง สารตะกั่ว สารไบฟีนอลเอจากพลาสติกแข็ง กระป๋องอะลูมิเนียม ที่สะสมอยู่ภายในร่างกายเป็นเวลานาน จะส่งผลต่อการเคลื่อนที่ของอสุจิ นำมาซึ่งปัญหาในการปฏิสนธิได้

น้ำหนักเกินเกณฑ์มาตรฐาน

สำหรับคนที่เป็นโรคอ้วน น้ำหนักตัวเกินเกณฑ์มาตรฐาน จะทำให้เกิดภาวะฮอร์โมนเพศชายต่ำ และเสี่ยงเกิดการอักเสบในร่างกายได้ง่าย ส่งผลให้การผลิตและเจริญเติบโตของอสุจิผิดปกติ รวมถึงประสิทธิภาพในการปฏิสนธิลดลง

การสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์

พฤติกรรมการสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์ เป็นการนำสารพิษเข้าสู่ร่างกาย ส่งผลให้การทำงานของฮอร์โมนเพศผิดปกติ รวมถึงยังจะส่งผลต่อความแข็งแรงของอสุจิอีกด้วย

>> อ่านเพิ่มเติม 7 พฤติกรรมเสี่ยงมีบุตรยาก อยากมีลูกต้องเลี่ยง!

ส่วนคนที่อาจสงสัยว่าแล้วถ้าอสุจิไม่แข็งแรง จะทำให้ท้องได้ไหม ต้องบอกว่า มีโอกาสที่จะตั้งท้องได้ แต่ควรได้รับการวินิจฉัยหาสาเหตุที่ทำให้อสุจิไม่แข็งแรง เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสม และเพิ่มโอกาสในการตั้งท้องต่อไป

 

 

อสุจิไม่แข็งแรง รู้ได้อย่างไร ?

สำหรับผู้ชายมีลูกยาก และต้องการจะรู้ว่าอสุจิของตนเองมีปัญหาหรือไม่ สามารถรู้ได้ด้วยการตรวจวิเคราะห์โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ซึ่งทำได้ด้วย 2 วิธี คือ

• การตรวจวิเคราะห์อสุจิหรือสเปิร์ม (Semen Analysis)

เป็นการตรวจสุขภาพและองค์ประกอบของอสุจิ โดยการนำน้ำเชื้อไปตรวจด้วย 2 วิธี คือ

1. การตรวจด้วยตาเปล่า (Macroscopic Examination) โดยจะพิจารณาปริมาตร ความหนืด ความเป็นกรด-ด่าง และการละลายตัว
2. การตรวจภายใต้กล้องจุลทรรศน์ (Microscopic Examination) โดยพิจารณาว่าอสุจิมีการเคลื่อนที่ช้าหรือเร็ว รวมถึงท่าทางในการเคลื่อนที่และรูปร่างของอสุจิด้วย

จากการทดสอบทั้ง 2 วิธีนี้ จะทำให้ได้ผลลัพธ์ที่นำไปวิเคราะห์หาภาวะผู้มีบุตรยากต่อไป โดยผลที่ได้จะมีดังต่อไปนี้

• ผลลัพธ์ด้านปริมาตร ซึ่งปกติแล้วการหลั่งอสุจิหนึ่งครั้ง จะต้องมีปริมาณ 2-6 มิลลิลิตร แต่ถ้าน้อยกว่า 1.5 มิลลิลิตร ก็อาจเสี่ยงต่อการเกิดความบกพร่องที่อัณฑะ หรือท่อนำอสุจิตีบหรือตันได้
• ผลลัพธ์ด้านปริมาณ โดยต้องมีความเข้มข้นของตัวอสุจิมากกว่าหรือเท่ากับ 15 ล้านตัว/มิลลิเมตร อีกทั้งต้องมีการเคลื่อนไหวที่เป็นปกติ ว่ายเก่ง ซึ่งอสุจิที่แข็งแรงต้องมีมากกว่าร้อยละ 40 ของอสุจิทั้งหมด
• ผลลัพธ์ด้านรูปร่าง โดยรูปร่างของอสุจิต้องมีส่วนหัวเป็นวงรี ส่วนลำตัวป้อมสั้นกว่าหางเล็กน้อย และส่วนหางจะยาวกว่าส่วนหัว และเรียวเล็กกว่า ซึ่งควรมีอสุจิรูปร่างปกติไม่น้อยกว่าร้อยละ 4 ของทั้งหมด
• การตรวจเลือดเพื่อดูความผิดปกติของฮอร์โมน ซึ่งเป็นการประเมินจากฮอร์โมนที่มีผลต่อการสร้างอสุจิ หากพบว่ามีฮอร์โมน FSH (Follicular-stimulating hormone) สูง จะเป็นสัญญาณว่าลูกอัณฑะมีความผิดปกติ และไม่สามารถผลิตอสุจิได้ หรือหากพบว่ามีฮอร์โมนเพศต่ำ ก็จะสื่อว่าต่อมใต้สมองมีความผิดปกติ ส่งผลให้การผลิตอสุจิลดน้อยลงด้วยเช่นกัน

 

อสุจิไม่แข็งแรง ทำให้ท้องได้ไหม ต้องทำอย่างไร ?

ในส่วนของวิธีที่จะเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ สำหรับผู้ที่มีภาวะอสุจิไม่แข็งแรง แต่ยังมีตัวอสุจิอยู่ในน้ำเชื้อ สามารถใช้วิธีการทำอิ๊กซี่ หรือ Intracytoplasmic Sperm Injection (ICSI) เพื่อเพิ่มโอกาสให้กับการตั้งครรภ์ได้ ซึ่งในกระบวนการนี้ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะทำการเก็บน้ำเชื้อและคัดเอาอสุจิตัวที่ดีที่สุด มาฉีดไปยังไข่ที่สมบูรณ์ของฝ่ายหญิงโดยตรง เพื่อให้เกิดการปฏิสนธิ แล้วจึงนำไปเพาะเลี้ยง จากนั้นรอเวลานำตัวอ่อนกลับเข้าสู่โพรงมดลูก เพื่อการเจริญเติบโตเป็นทารกในครรภ์ต่อไป

 

ฝ่ายชายไม่มีตัวอสุจิในน้ำเชื้อ อยากมีลูกต้องทำอย่างไร ?

อีกหนึ่งสาเหตุของภาวะมีบุตรยากในฝ่ายชาย คือภาวะน้ำเชื้อไม่มีอสุจิ เนื่องจากการอุดตันของท่อนำอสุจิ หรือความผิดปกติของลูกอัณฑะ แต่สามารถเพิ่มโอกาสในการมีลูกได้ โดยแพทย์จะใช้เทคโนโลยีทางการแพทย์เพื่อเก็บอสุจิจากฝ่ายชายโดยตรงด้วย 2 วิธี คือ

• การใช้เข็มเจาะไปที่ท่อพักอสุจิ PESA (Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration) เป็นการเอาเข็มแทงผ่านผิวหนังเข้าไปยังท่อพักน้ำเชื้อ เพื่อดูดเอาอสุจิออกมาโดยตรง แล้วนำเอาอสุจิมาปฏิสนธิด้วยกระบวนการ ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection)
• การผ่าตัดเอาอสุจิออกจากเนื้ออัณฑะ TESE (Testicular Sperm Extraction) เป็นการตัดเนื้ออัณฑะขนาดเล็กออกมา และทำการคัดแยกอสุจิที่อยู่บริเวณเนื้ออัณฑะ โดยใช้กล้องจุลทรรศน์ จากนั้นจะนำอสุจิที่ได้ไปเข้าสู่กระบวนการ ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection) เช่นกัน

สำหรับผู้ที่มีภาวะมีบุตรยาก และต้องการเพิ่มโอกาสในการมีบุตร สามารถมารับการตรวจหรือเก็บเชื้ออสุจิด้วยวิธี PESA หรือทำ TESE เพื่อเพิ่มโอกาสการมีบุตร โดยสูตินรีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ที่ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร VFC Center เราพร้อมให้บริการครอบคลุมทั้งให้คำปรึกษา ตรวจวินิจฉัย และให้การรักษาด้วยเครื่องมือที่ทันสมัย ห้องปฏิบัติการได้มาตรฐานระดับสากล

 

บทความโดย แพทย์ วรวัฒน์ ศิริปุณย์

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ที่

VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร

Hotline: 082-903-2035

LINE Official: @vfccenter

ข้อมูลอ้างอิง:

1. ลักษณะเสี่ยงต่อการมีบุตรยาก ที่แพทย์อยากบอก. สืบค้นเมื่อวันที่ 18 มีนาคม 2567 จาก https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/พฤติกรรมเสี่ยงต่อการมี/?fbclid=IwAR2OWaRbpEcQkInaNJFa-D6gHKpCpO_LAVXHhrrO29tKMP93u33u3DvPsLY